Чинбай хатны түүхээс...

Чинбай хатны түүхээс...

(Монгол Хатдын Онгон Түүхийн Гялбаа судраас)

.......Анхлан би анчин айлын охин очиж байгаа шүү дээ. Алт мөнгө ч үгүй, ээжийнхээ өв залгамжилсан ногоон дээлтэй, үсээ хоёр зэс шороор хатгасан, нүүрэндээ оо энгэсэг ч үгүй бор, аавын минь уллаж өгсөн эмээгийн өмсөж байсан гуталтай хаан дээр очиж байлаа. Хамаг гоё нь тэр шүү дээ.

Read more »

Share

"27" судрын сэтгэгдлээс: Биегүй Хашгираан

Заа, өнөөдөр “27” номоо уншиж дуусгалаа. Ердөө 2 өдөр уншжээ. Аливаа шинэ номыг би ихэд хорхойсон уншина. Заримыг нь дутуу ойлгосон ч хамаагүй, туучаад л өнгөрнө. Учир нь би их тэвчээргүй хүн тул цаашаа яах бол, цаашаа яах бол хэмээн сэтгэлийн өлсгөлөнгөө дарахыг хичээнэ. “Сул асгарах эрдмийн хурыг Сувдаглан тосож өөрийн болго”. Энэ үг надад маш их таалагддаг. Тиймдээ ч “27” гоо инээн, бишрэн, гайхан, өхөөрдөн, урамшин уншсаар өнөө өглөө дуусгахад “Хайран юм дуусчлаа” хэмээн харуусах сэтгэл төрөв. За ингээд хоёр дахь , 3 дахь ... уншлага маань ёстой өөрийн болгож сэтгэлдээ нутагшуулах уншлага шүү дээ. Ингэж л хоёр ажил хийнэ. “Монгол товчион түүхийн тайлал” судрыг 4 удаа зарим бөлгийг арвинтаа уншивч нутагшуулж барахгүй л байна. Сая 9 сарын их үйлд оролцоод ирэхдээ 3 номтой ирсэн нь “Чинад нууцын Монгол орон”, “Хатдын судар”, “27” гурав юм. “27” –г бөгийн анхан шатны мэдлэггүй гадаад хүмүүст зориулсан гэхээр нь өөрийгөө ихэд бодож надад хэрэггүй ч юм уу, гэхдээ авчихъя хэмээснийг яанаа. Номын 324-р хуудсанд “Их оюуны өмнө хүмүүн бол өчүүхэн зүйл” гэжээ. Өөрөөсөө ичив. Ном миний бардамналыг ойлгуулсан болохоор дуусчихаар нь харамссан байх. Үүний өмнө Хатдын судраа гялалзуулсан гэж байгаа. Хамгийн анхны “Тэнгэр Монгол Газар” –с хойш гарсан бүхий л судар, бөөгийн хөлгөн судрууд, алтан судрын 5 дэвтрийг үлдээлгүй цөмийг нь авчээ. Ухаж ойлгох гэж өөрийн болгон “нутагшуулах” гэж овоо хэдэн жилийг баржээ. Нэг үгээр хэлбэл бөөгөөр өвчилжээ. Бөө болохсон,болдоггүй бол эзэн хааны улаачийн нарийн бичиг эсвэл судлаач д-р Т.Баярхүүгийн туслах болгож өгөөч хэмээн сүү өргөдөг байлаа шүү дээ . Надад тэднээс өртөөлөх мэдлэг мэдээлэл нь гайхалтай байсан хэрэг.

Read more »

Share

Хатдын судраас...

Хатдын сударт өгүүлсэн нэгэн сонирхолтой түүхийн хэсгээс хүргэж байна.

.......Ойрадад эцэг минь ихэд нэр төр сайтай, төрийн зөвлөх учгаас Эзэн дээдэст би тоогдож хааны урагтай ханилсан билээ. Эзэн ЧинГис хаан ач хөвүүнийхээ эр шандсыг нь шалгаж эрхий чигчийг нь тосдох зан үйлээр явж байхад эцэгтэй минь тааралджээ. Би ач хөвүүнээ эрийг шалгаж, шандсыг нь мялааж явна, харин та юу хийж байна? гэхэд: Би бас хөвүүнээ дагуулаад ан авлаж, гөрөөлж явна гэхэд анх таарчээ. Эзэн дээдсийн ач хөвүүн: Энэ ямар сонин хөвүүн бэ? Яагаад боожгойгүй байгаа юм бэ? гэж Эцэг хаанаас асуужээ. Учиг нь би модны араас биеэ хөнгөлчхөөд гарч ирээд, төд удалгүй таарсан учгаас тэр юм. 

Тэгэхэд Эзэн ЧинГис хаан эцэг рүү минь их муухай харахад, голомтод минь хөвүүн заяагаагүй тул засал хийж, цээртэй охин байгаа юм. Тиймээс эр охин Хаймиш гэжээ. Дээдэс “Тэнгэр мөнжигийг нь мартчихсан бол чи хүү, хүү гэж нэрийдээд хэрхэх вэ дээ” гээд ихэд шоолсон юм.

Тэгэхэд эцэг минь «Хэдийдээ мөнжигөө мартсан ч гэсэн дээ хөвүүнийг чинь давах бядтай нэгэн» гэж. Ингээд Эзэн ЧинГис хаан миний эцэг хоёр мөрий тавьж хэнийх нь бяртай болохыг үзсэн юм. Ингээд бидэн хоёрыг барилдуулахад багаасаа эршүүд хатуу сурсан би бээр хөвүүнийг шидчихсэн.

Read more »

Share

"Монгол Хатдын Онгон Түүхийн Гялбаа" судар хэвлэгдлээ

Гэрлийн Өргөөнөөс эрхлэн гаргаж буй Тэнгэрийн судруудын үргэлжлэл болж Монгол Хатдын Онгон Түүхийн Гялбаа судар (2015.09.21 ) хэвлэгдлээ. 812 хуудастай тус сударт Хатдын түүх болон тухайн үеийн төр, нийгэм, ахуйн тухай өгүүлснээс гадна олон олон түүхийн зангилаа тайлагджээ. Тус судар нь Гэрлийн Өргөөнөөс эрхлэн гаргасан бусад судрын адил Хүмүүний оюун ухаанаар бус Онгодын оюун ухаанаар бүтсэн Тэнгэрийн судар юм.

• Өвүг Дээд Онгод Тэнгэрүүдээс улаачлан дамжуулсан: Аянгат УдГүн, Утаа УдГүн
• Хэвлэлийн эхийг бэлтгэсэн: Д.Энхтайван
• Хавтасны эх бэлтгэсэн: Б.Гантулга
• Хуудасны тоо: 812

Эцэг эхийн хайрыг “Ачлал” гэмү
Эрдээ татагдахыг “Дурлал” гэмү
Үрээ бойжуулахыг “Энэрэл” гэмү
Эдийг хайрлахыг “Гамнах” гэмү
Эх орноо хайрлахыг “Эзэн эрх” гэмү
Байгалаа хайрлахыг “Үүрэг” гэмү
Амь бүхнийг хайрлахыг “Төөрөг” гэмү
Өөрийн биеийг хайрлахыг “Оршихуй” гэмү
Хий зүйлс, Онгодыг хайрлахыг “Шүншиглэх” гэмү

Read more »

Share

"27" судар хэвлэгдлээ.

Гэрлийн Өргөөнөөс эрхлэн гаргаж буй 27 судар (2015.09.07) хэвлэгдлээ. Дэлхийн Бөөгийн холбооны захиалгаар бүтээсэн тус судар нь гадаад хэл рүү орчуулах боломжтойгоор хялбарчилж бичигдсэн бөгөөд хүн бүхэн ойлгохуйц энгийн үг хэллэгээр Бөө, Сүнс, Далд ертөнцийн талаар тайлбарласан Онгодуудын айлдвараар бүтсэн юм.

• Улаачлан дамжуулсан: Аянгат удгүн, Утаа удгүн 
• Хэвлэлийн эхийг бэлтгэсэн: Д.Энхтайван 
• Хавтасны эх бэлтгэсэн: Б.Гантулга З.Анхтуяа
• Цаасны хэмжээ А5
• Хуудасны тоо: 400

Хөх өнгө нь хараас гүн болохын учир юу вэ?
Хөхрөх дэлхий бөмбөлөг унадаггүйн учиг юу вэ?
Алтан нар галан атал үүрд дүрэлзэх тайлал юу вэ?
Алд бие минь атга шорооноос төрчихөөд
Амьд хэлхэлдэхийн утга юу вэ?

Хөх мөнх Тэнгэр бүхнийг агуулагч учраас
Хязгааргүй гүн нь энэ ажгуу.
Хөхрөх дэлхий эхлэл төгсгөлийн холбогч учраас
Эргэлдэх жам тэнцэх утга энэ ажгуу.
Алтан наран иэлээ түгээвч иэлийг хүсэгч учраас
Дүрэлзэх галан дүрт нь энэ ажгуу.
Алд бие минь амьдралын оршихуйн аялагч учраас
Амийг тээсэн нь энэ ажгуу.

Онгодын айлдвараас

Read more »

Share

"Эх Дэлхий Мину" олон улсын бөөгийн Чуулган Монгол улсад зохиогдлоо.

Эх Дэлхийдээ ээлтэй, жамд нийцтэй амьдрах арга ухаан, үзэл санааг хүн төрөлхтөнд ухуулан таниулж, түгээн дэлгэрүүлэхэд зорилготой "Эх Дэлхий мину" олон улсын бөөгийн чуулганыг Гэрлийн Өргөө Бүлхэм-Монгол Тэнгэр Үнэн ТББ-аас Дэлхийн Бөөгийн холбоотой хамтран эх орондоо 2015 оны 9 сарын 21-23-ны өдрүүдэд амжилттай зохион байгууллаа.

Read more »

Share

“ХИЙ ЕРТӨНЦ” сэдэвт "гар зураг" болон "гэрэл зургийн" уралдааны удирдамж

“ХИЙ ЕРТӨНЦ” сэдэвт "гар зураг" болон "гэрэл зургийн" уралдааны удирдамж

Зорилго: Эх Дэлхийд тулгамдан буй асуудлуудын учиг шалтгаан, түүнээс гарах арга зам, уг бүтээлүүдээс жамд нийцтэй амьдрах ухаарлыг түмэн олонд түгээх.

Хамрагдах хүрээ: Хүссэн хүн бүхэн оролцох нээлттэй.

Хугацаа: 2015.08.16-2015.09.15

Read more »

Share

“Эх Дэлхий мину” Олон Улсын Бөөгийн Чуулганы Удирдамж, Хөтөлбөр

Зорилго:

“Эх Дэлхий Мину” Олон улсын Эрдэм шинжилгээний хурал болон Бөөгийн Чуулган нь: Эх Дэлхийдээ ээлтэй, жамд нийцтэй амьдрах арга ухаан, үзэл санааг хүн төрөлхтөнд ухуулан таниулж, түгээн дэлгэрүүлэх эрхэм зорилготой.

Read more »

Share

“The Mother Earth” International Shaman Festival in Mongolia (Guideline)

“The Mother Earth” International Shaman Festival Guideline

Purpose: “The Mother Earth” International scientific conference and shaman gathering is dedicated to share and spread the knowledge and skills of sustainable livelihood according to the law of nature. 

Brief Agenda:

· Sep 21, 2015. “The Mother earth” scientific conference both shamans and scientific scholars are invited to make presentations within the theme “Air, Water, Soil”. Since these three are the most basic elements of life, presentations are to compare the current situation (air pollution, climate change, mineral exploitation etc) with what they are supposed to be in order to efficiently support all life forms on earth.

Read more »

Share

Posted in: Бөө,Гэрлийн Өргөө,Монгол Тэнгэр Үнэн Холбоо

Монголын Нууц Товчооны тайлал ном гарчээ

Монголын Нууц Товчооны тайлал ном гарчээ. Бөө нар Онгодоо буулгаж Түүхэн их судрыг гүйцээж бичжээ гэдгийн дуулаад анх инээд хүрч, ийм юм юу гэж байдаг юм гэж бодож байлаа. Манай самган авчраад уншаад байхаар нь хальт хараад уншиж үзэв. Эхлээд бүрэн уншиж дуусаад нэг их юм бодогдсонгүй. Түүхэн бодит хүмүүсийн амьдрал бөөн бөө нарын амьдрал болоод явчлаа. Ийм юм гэж юу байдийн гэж бодоод орхие гэж шийдээд хэсэг байснаа дахиад уншмаар болоод байлаа. Гурвантаа уншиж дуусаад сэтгэгдэлээ та бүхэнтэй хуваалцая гэж сэтгэв.

Read more »

Share

Posted in: Гэрлийн Өргөө,Их Хөлгөн Судрууд,Монгол Түүх

Бөөгийн олон улсын Фестивалд оролцлоо

2015 оны 04 сарын 23-26-ны өдрүүдэд Франц улсын Фанлак тосгоны орчим Бөөгийн Олон улсын фестивал 8 дахь жилдээ амжилттай байгуулагдлаа. 

Тус фестивалд 40 орчим орны 80 гаруй бөө нар, мөн үзэж сонирхохоор 2000 гаруй иргэд оролцсон бөгөөд Монгол бөө нар анх удаагаа оролцов. Монгол улсаа төлөөлөн Гэрлийн Өргөө бүлхэмийн 4 улаач тус фестивалд амжилттай оролцоод ирсэн юм. 

Read more »

Share

Posted in: Гэрлийн Өргөө

Монгол Товчион Түүхийн тайлал судар хэвлэгдлээ

Монгол Товчион түүхийн тайлал судар хэвлэгдлээ. 3 боть 1460 хуудастай тус судар нь Монголын Нууц Товчоог бүрэн эхээр нь 550 дэс түүнтэй холбогдсон түүх, тайлбарын хамт Онгод Дээдсүүдээс өртөөлөн буулгаж буйгаараа онцлогтой юм.

Read more »

Share

Posted in: Гэрлийн Өргөө,Их Хөлгөн Судрууд,Монгол Түүх,Монгол ухаан,Монгол Хаад,Монгол Хатад,Монгол Хоол,Монгол хувцас

"Бөөгийн товчион" судар хэвлэгдлээ

"Мөнх тэнгэрийн хүчин дор Тэнгэрийн цаг эхэлж айх аюул, аймшигт мунхаглал бүхнээ тасчин хаях цаг ирэв. Иргэн дор хүрвээс биширтүхэй" Хөх Мөнх Тэнгэрийн Дээдийн Дээд Онгодууд хөртсөд буулгаж судар болгон айлдсан эрдмийн санг Хөх толбот Монгол хүмүүн таньд өргөж байна.

Read more »

Share

Эх үрийн судар (Ээж болохуйн мэдвэл зохихуй) хэвлэгдлээ

Эхийн улаан дусал 

Эцгийн цагаан дусал 

Сүнсний алтан дусал” гурав нийлж анх эхийн хэвлийд ургийн амь үүснэ. Анхны гурав хоногт есөн эс болон задарч энэ есөн эсээс хүний бие эрхтэн тогтолцоо урган төлждөг. Энэ нь уугуул удамшлын мэдээллийг агуулдаг узуур эс болой." хэмээн эхлэх энэхуу судар нь Их Монгол улсыг байгуулахад цөөн хүн амтай ч дэлхийн талыг эзэлж явсан энэ ард түмэн үр хүүхдээ хэдийд ямар цаг үе, одны нөлөөгөөр олж, хэрхэн бойжуулж, юу сургаж, хэрхэн эрүүл чанга биетэй болгон өсгөхөө маш нарийн дэг жаяг, ухаанаар сэтгэж хийж чадсан учраас л эрүүл эхтэй, эрүүл эцэгтэй, эрүүл хүүхэд, эрүүл орчинд өсөж байсан өвгөдийн мэдлэгээс бүтсэн болно. 

Read more »

Share

Posted in: Гэрлийн Өргөө,Судар