Энэ усыг яах вэ?

Нэтээр тэнэж яваад нэг ийм богинохоон видео оллоо. Видеон дээрээ нэр ус нь байгаа болохоор зохиогчийн эрх энэ тэр зөрчихгүй байх гэж бодож байна. Тэгээд ч сургамжтай санагдаад бас усны асуудалд санаа зовдог учраас энэ видеог блогтоо оруулж байна. Эзэн нь харвал сорри. Би хуулсан юм биш зүгээр линкийг нь л тавьсан хэрэг шүү.

Хэрвээ та Ерөнхийлөгч болвол юу хийх вэ гэж нэг тийм асуулт байдаг даа. Үнэн хэрэгтээ манай Монголын Ерөнхийлөгч бүгдийг мэддэг хаан биш л дээ, тиймээс олигтой юм хийж чадахгүй, харин би бүгдийг мэддэг хаан байсан бол Монголд хамгийн түрүүнд хийх ажил бол бүх айлыг усны тоолууртай болгоно, ерөнхийдөө усны талаархи одоогийн төр засгийн баримталж байгаа бодлого, хууль дүрмийг бүгдийг өөрчилж ирээдүйдээ чиглэсэн бодлого хэрэгжүүлнэ гэж боддог.

Оюу Толгой, Улаанбаатарын утаа, Нефть, улиг болсон сонгууль энэ тэр хэдийгээр маш чухал асуудлууд боловч усны асуудалд одооноос анхаарлаа хандуулахгүй бол дараа нь амаа барина. Цаг боломж байгаа дээр нь бид усаа хамгаалах хэрэгтэй. Та зүгээр л бод. Өглөө босоод юу хийдгээ, таны нэгэн өдөр яаж өнгөрдгийг сайн сана, тэгээд тэр амьдрал дотор чинь ус байхгүй болно гээд төсөөлөөд үз дээ, аймшигтай, Хүний биеийн 70 хувь нь уснаас бүрддэг энэ амьтан усгүйгээр хамгийн наад зах нь амьдарч чадахгүй, амьдрахгүй гэдэг үхнэ гэсэн үг, үхэхгүйн тулд ус уух хэрэгтэй, гэтэл тэр ус чинь байхгүй эсвэл та асар өндөр үнээр ус олж ууна, эсвэл бохир ус ууж өвчин тусаад үхнэ гэсэн сонголтууд л үлдэнэ.

Саяхан Африкийн нэг орны талаар ТВ-ээр гарч байнаа, ус байхгүй юу ч үгүй ширгэчихсэн, шавар болоод хатчихсан, заан, ан амьтан энэ тэр нь бөөн бөөнөөрөө үхчихсэн хээр хэвтэж байгаа дүр зураг энд тэндгүй. Харин тэнд амьдардаг хүмүүс нь булингартай ус ууж амьдарч байлаа. Миний харсанаар борооны шалбаагны ус шиг өнгө зүстэй тийм нэг сааралдуу бохир уснаас дөнгөж төрсөн шахуу нялх нялзрай хүүхдээсээ авахуулаал бүгд ууж байх юм. Арай л дэндүү. 

Тэд ярихдаа: Энэ усыг ууж блохгүйг мэдэж байна, бохир заваан, уувал өвчин тусна, Гэхдээ бидэнд өөр сонголт байхгүй учраас амьд үлдэхийн тулд яах аргагүй л ууж байна даа гэж хариулсан.

Усны асуудал бидэнд ирээдүйд тулгарах асуудал биш юм, аль хэдийн дэлхийн олон оронд тулгараад эхэлчихсэн асуудал. Монголд бас удахгүй. Гэр хорооллын айлуудын зөөврийн худаг нь нэг хоног л ус тасарвал ямар их юм болдог билээ. Бас зуны их засвар хийж байна гээд орон сууцны айлуудын зүгээр халуун усыг нь л хаахад та нарт хицүү санагддаг биз дээ. Таныг эсвэл таны хүүхэд хэзээ нэг нартай сайхан өдөр босоод крантаа нээтэл ус байхгүй бол ЯАХ ВЭ?

Ам чинь цангаад ус байхгүй бол ЯАХ ВЭ?

Хувцсаа угаах гэсэн чинь ус байхгүй бол ЯАХ ВЭ? ер нь хувцсыг усаар угаана гэдэг хүн төрөлхтний хамгийн муу зуршлуудын нэг байх гэж би боддог. Хими цэвэрлэгээ юмуу ямар ч байсан арай өөр аргаар энэ асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй. Ямар ч байсан ус бол бидний ахуйн наад захын хэрэглээ төдий зүйл биш, амьдралын нэн чухал зайлшгүй хэрэгцээ. Хүнээс салгаж болшгүй зүйл бол УС. Амьд явах эрх, эрх чөлөө гэх мэт хүний заяамал, жам ёсны эрхүүд болоод шударга ёс, ардчилал гэх мэт ганган чамин үгсүүд усгүй бол юу ч биш болно, Учир нь усгүй бол хүнгүй, хүнгүй бол хүний энэ элдэв янзын хэрэгцээ үгүй болно. Тиймээс ус бол бидний хамгийн чухал амин хэрэгцээ.

Гэтэл энэ усыг одоо бид яаж зарцуулж байна вэ? Машинаа угаана, орон сууцны айлууд бол өдөрт хэдэн зуун литрээр нь урсгана, за яах вэ энэ ахуйн хэрэглээ ч яахав, манай дэлхийн усны нөөц хэдэн зуун жилийн энэ мэт ахуйн хэрэглээг хангачих хангалттай нөөцтэй гэж үзье. Гэтэл энэ уул уурхай бол усыг цөлмөж байна, уул уурхай бол ахуйн болон амин чухал хэрэглээ биш, бид алтгүйгээр амьдарсаар л ирсэн, цаашид ч амьдарч чадна, за яах вэ улс орон ядарч туйлдаад алтаа ухаж амьдаръя л даа гэж бодож болох ч алтаа ухахдаа бид өөрсдийнхөө мөн үр хойчийнхоо булшны нүхийг давхар ухаж байгаа гэдгээ ямагт санаж явах ёстой. 

Ус уу алт уу?

Амьдрах уу Үхэх үү?

Өөрсдийгөө бодох уу Үр хүүхдээ бас хойч үеээ бодох уу?

Эцэст нь урт удаан оршин тогтнох Монгол улсаа, үр удмаа бодох уу? Одоо хамаг бүхнээ устгаад өөрсдөө хэсэгхэн хугацаанд мөнгөтэй, баян амьдрах аа бодох уу?

Ядуу амьдарснаас үхсэн нь дээр, усаа харамлаж байгаад насаараа ядуу хөгжилгүй орон байснаас байгаа юмаа шавхаад баян амьдраад үхий, үр хойч ямар хамаатай юм бэ гэж бодогсод бол жинхэнэ хувиа хичээгсэд.

Тэгвэл бид яах ёстой вэ? Ус ус л гэх юм усгүй харангадаад үхчихсэн хүн хаана байна, алив харъя гэх хүмүүс байдаг, мөн усыг хэмнэх ёстой гэдгийг маш сайн ухамсарласан хүн ч усаа гамгүй л хэрэглэж байдаг. Тэгэхээр хүн бол мах ясандаа тулж ойлгож байж ухаардаг мөн чанар бүхий амьтан юм. Тиймээс миний санаа бол усны маш хатуу бодлогыг баримталж,  чанга гараар усны асуудлыг зохицуулах хэрэгтэй. Тоолуургүй айлуудыг бүгдийг тоолууртай болго, сэтгэхуй ухамсраараа ойлгохгүй байгаа нь тэр хүний биш угаасаа хүнд байдаг мөн чанарынх нь буруу учраас бас л мөнгөнд дурладаг мөн чанарыг нь ашиглаж халаастай нь тооцоо бод. Эхний ээлжинд одоо УБ-т байгаа усны тоолуургүй бүх айлуудыг тоолууржуулах аян зохион байгуулах хэрэгтэй ч юм шиг. Тоолуургүй айл зөндөө л байдаг юм даа. Тэд нарыг тоолууртай болгох хэрэгтэй.

Дээр нь усны талаарх төр засгийн нэгдсэн бодлого, хууль, эрх зүйн орчин зэргийг маш сайн бүрдүүлж өгөх хэрэгтэй. Энэ дотор юу юу багтахыг энд тайлбарлавал дуусахгүй юм болно. Би ч өөрөө сайн мэдэхгүй байна. Ямартай ч усны талаар баримтлах хатуу, чанд бодлоготой байх ёстой. Уул уурхайгаа яах вэ ашиглах л байх яах аргагүй, гэхдээ ашиглаж байнаа гээд цэвэр усаар хувцсаар угаадаг Оюу Толгой шиг байж болохгүй. Ийм байлгахгүйн тулд усны талаарх хатуу бодлого хэрэгтэй.  Нэгэн их хүн надад хэлэхдээ хүн төрөлхтөн өөрийгөө мөхөөе гэвэл ингэхэд л болоо гээд ганц арга зааж өгсөн. Тэрийг хэрэгжүүлэхэд маш амархан. Надад 20 залуу орчин үеийн хэдэн техник байхад би хүн төрөлхтөн, дэлхийг сөнөөж чадна. Тиймээс энэ аргыг би нууцлана. Сонин байгаа биз, энэ арга устай холбоотой арга. Хүн төрөлхтөн нэг л их шинжлэх ухаан, өндөр технологи ярьсан сүрхий амьтад байгаад байдаг, яг хэрэг дээрээ байглаийн өчүүхэн  шилгээлтийн өмнө ямар ч арчаагүй, амьдрах чадваргүй, тэсвэргүй амьтад гэдгээ ойлгох хэрэгтэй. Японыг харсан биз дээ!!!

Тэгэхээр усаа гамнахын тулд усаа хайрлаж ирээдүйгээ аврахын тулд бидний хийх ёстой ажил бол усанд ханддаг хандлагаа өөрчлөх, төр засгийг усны талаарх нэгдсэн хатуу бодлого, хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэхийг шаардах явдал юм. Сонгуулиар нэр дэвшигчид мөрийн хөтөлбөр боловсруулдаг, усны талаар мөрийн хөтөлбөртөө тусгах хэрэгтэй санагдаж байна. Бид нэгдсэн, далайцтай, томоохон, бодлогын түвшинд энэ асуудлыг ярих хэрэгтэй. Тэрнээс биш усны талаар иймэрхүү бичлэг үзэж, нийтлэл уншчихаад гэнэт л усаа гамнаж хэрэглэх нь хэдий сайхан санаа, сэтгэл мөн ч тийм үр дүнтэй арга биш. Учир нь таниас гадна өчнөөн мянган хүн, тэр өчнөөн мянган хүнээс гадна өчнөөн олон усны мангас компанууд таниас хэдэн сая дахин их ус хэрэглэж байгаа. Тийм учраас усны асуудал бол ухамсраараа хэсэг бүлэг хүмүүс нийлээд шийдчих асуудал биш, хүчээр төрийн бодлого зохицуулалтаар шийдэгдэх асуудал юм.

Монгол Батцогтын Мөнхгэрэл

Share

Posted in: Дуулин